Ter inspiratie: Verscheidenheid in de gemeente is dit een belemmering of juist een uitdaging voor ons?
De één spreekt vrolijk over veelkleurigheid in de gemeente. Die vindt verscheidenheid een verrijking: “laat al die soorten bloemen maar groeien en bloeien in Gods tuin”. De ander ervaart die verscheidenheid van geloofsvisies als een bedreiging: “Waarin ben je dan nog echt met elkaar verbonden, wat is waarheid?” Heeft niet iedere gelovige zijn eigen visie, haar eigen geloofsbeleving en hoe verhoudt die zich tot het samen kerk-zijn?
Als visitator was ik laatst op een landelijke studiedag voor visitatoren,waar Dr. Jean-Jacques Suurmond een inleiding hield over dit het thema: De spanning tussen individualiteit en collectiviteit/ katholiciteit. Het is de spanning waarin veel kerkelijke gemeenten verkeren.
Het proces van individualisering is vooral een westers proces. Kerkvader Augustinus schreef het eerste boek over individualiteit: “De Confessiones” Het is een pleidooi voor het innerlijk leven van de mens. Ook Luther met zijn visie dat elk mens alleen staat voor het wezen van God, Coram Deo, benadrukt de individualiteit van het geloof.
Nu blijkt dat verscheidenheid kerkmensen vaak in verwarring brengt.
Toch zou je die verscheidenheid in de gemeente positief moeten waarderen, aldus Suurmond. De visie van de apostel Paulus gaat al uit van verscheidenheid in de christelijke gemeente. Hij gebruikt het mooie beeld: de gemeente als een lichaam, met verschillende delen.
Nu hoe ga je dan om met die verschillende geloofsvisies?
Belangrijk is om, aldus Suurmond, met elkaar in gesprek te blijven.
Als belijdend lid van de kerk beloof je je te verhouden tot de bijbel, tot het belijden van de kerk, maar je bent geen buikspreker van de leer. De kerk is in beweging, haar beleid moet steeds opnieuw weer worden geformuleerd, de belijdenis moet steeds opnieuw weer “vlees worden”.
Suurmond gebruikt hiervoor het begrip Tussenruimte.
Het is de ruimte tussen Ik en God (Martin Buber’s “ Ich und Du”), tussen de traditie en nu, tussen ik en de bijbel, tussen jij en de belijdenis van de kerk.
Je hebt die tussenruimte nodig om met elkaar in gesprek te kunnen. Het is de ruimte waar de Geest van God kan waaien. Er moet ruimte zijn voor een individuele afweging, een keuze. Hoe protestants!
Suurmond:“ De ander, met zijn andere visie, hoef je niet te overtuigen, hij is voor jou een uitdaging. Dat gesprek kan je verrijken. En zo kun je naar iets nieuws toegroeien. “Een gezonde gemeente is een onophoudelijke chatsessie.”
DE vraag of iets wel of niet van God is, is een fundamentele vraag in de kerk. Dit ontdek je door een onderscheidend vermogen. Stel vragen als:
Waar komt die opvatting vandaan,uit de bijbel, uit de traditie? Wat is de geloofsbron? Is er een mogelijkheid voor correctie? Hoeveel ruimte, openheid is er? EN is er die verbondenheid met Christus? Waar ligt de eenheid?
In een gesprek wordt duidelijk wat wel of niet de toets kan doorstaan. Soms moet er een grens worden gesteld. Beproeving, loutering is essentieel. Dat gebeurt in een conflict. Het conflict kan de waarheid aan het licht brengen. ‘Geen glans zonder wrijving’.
Nu dit bovenstaande kan een mooie basis zijn om ook hier in Ommen in het Samen-Op-Weg-proces met elkaar in gesprek te gaan.
Ds. Coby de Haan